Ewaluacja organizacji pozarządowych w Stanach Zjednoczonych

W Stanach Zjednoczonych istnieje wiele stron, które rekomendują organizacje, które najlepiej wydadzą pieniądze przekazywane przez darczyńców. Najbardziej znane to Charity Navigator, Charity Watch (AIP) i BBB. W dużej mierze opierają się one o deklaracje podatkowe prowadzone przez amerykański urząd skarbowy IRS – formularz 990. Oceny często kwestionowane, a Jednym z głównych zarzutów jest fakt, że organizacje zajmujące się ocenianiem instytucji charytatywnych nie oceniają skuteczności ich programów.

Przymierzając się do stworzenia systemu ocen NGO w Polsce zebrałem informacje o najpopularniejszych serwisach.

Charity Navigator

Jedna z najpopularniejszych stron ewaluacyjnych. Działa od 2002 roku i zaczynał od ewaluacji ponad 1100 organizacji. Organizacje charytatywne oceniane są na podstawie dwóch głównych kryteriów – finansów i przejrzystości operacji.

Finanse

Finanse oceniane są na podstawie deklaracji podatkowych. Ocenianych jest 7 punktów. Przy wypełnianiu deklaracji podatkowych każda organizacja w Stanach Zjednoczonych musi przedzielić budżet do jednej z 3 kategorii – wydatki na programy, wydatki administracyjne, wydatki na zbieranie pieniędzy. Właśnie ten podział jest podstawą dla określenia pierwszych czterech wskaźników.

1. Wydatki na programy – jaki procent budżetu jest przeznaczany na programy
2. Wydatki administracyjne – jaki procent budżetu przeznaczony jest na wydatki administracyjne
3. Wydatki na zbieranie pieniędzy – jaki procent stanowią koszty pozyskania funduszy
4. Wydajność zbieranie pieniędzy – ile kosztuje pozyskanie 1 dolara

   Pozostałe 3 wskaźniki służą sprawdzeniu jaka jest długoterminowa zdolność organizacji. W przypadku wskaźników wzrostu, są one zasadniczo liczone w okresie 4 ostatnich lat:

5. Wzrost przychodów
6. Wzrost wydatków na programy
7. Kapitał obrotowy – jak długo organizacja może funkcjonować, gdyby przestała generować przychody

W wyliczaniu ostatecznego wyniku nie są brane bezpośrednie wyniki, ale przyznawane są punkty w zależności od kategorii. Ma to odzwierciedlać zróżnicowany charakter wielu organizacji pozarządowych.

Przejrzystość operacji

Drugim kryterium jest odpowiedzialność i przejrzystość (accountability and transparency). Punkty zbierane są tutaj z deklaracji podatkowych i stron internetowych. Każda organizacja zaczyna z 70 punktami, a następnie punkty odejmowane są za rzeczy jak : mniej niż 5 niezależnych członków zarządu, brak niezależnego audytu, brak notatek ze spotkań zarządu, nieujawniona pensja prezesa. Z 70 punktów 21 można stracić w związku z prowadzeniem strony internetowej – brak informacji o radzie nadzorczej, kierownictwie, raportów finansowych, deklaracji podatkowych i oficjalnej polityki dotyczącej darczyńców.

American Institute of Philantropy

AIP prowadzi stronę CharityWatch I publikuje katalog, który nie jest dostępny na Internecie z zestawieniem organizacji charytatywnych. Oceny wystawiane są na podstawie następujących kryteriów

1. Procent pieniędzy wydawany na cele programowe – z założeniem, że średnia powinna być >60%, a dobra ocena za >75%
2. Koszt uzyskania 100$ od darczyńców. Rozsądnym wynikiem jest kwota <35$

Jeżeli jakaś organizacja ma rezerwy przekraczające więcej niż trzy lata rocznego działania, automatycznie dostaje najniższą ocenę.

BBB Wise Giving Alliance

BBB WGA opracowuje swoje zestawienia na podstawie 20 punktów:

Zarządzanie

1. Rada nadzorcza poprawnie wykonuje obowiązki(regularne oceny prezesa, zatwierdzani e budżetu..).
2. Jest minimum 5 głosujących członków rady.
3. Odbywają się co najmniej 3 spotkania zarządu w roku, równo od siebie odległe.
4. W radzie jest mniej niż 10% osób lub jeden człowiek, które otrzymuje wynagrodzenie z prawami do głosu. Wynagradzane osoby nie mogą być prezesami lub skarbnikami.
5. Nie ma żadnych transakcji w których jakikolwiek członek organizacji mógłby mieć konflikt interesów

   Jakość

6. Istnieje oficjalna polityka oceniania prac organizacji i ocena jest wystawiana nie rzadziej niż raz na dwa lata.
7. Pisemny raport z wynikami jest przekazywany do rady.

   Finanse

8. Minimum 65% wydatków przeznaczanych jest na działania programowe.
9. Koszty zbierania funduszy nie przekraczają 35%.
10. Środki rezerw nie przekraczają więcej niż trzy razy rocznych wydatków.
11. Zeznania finansowe są audytowane jeśli przychód przekracza 0,5mln dolarów, zatwierdzane przez biegłego rewidenta jeśli przychód przekracza 0,25 mln dolarów.
12. Rozdział w każdej kategorii wydatków na działania programowe, zbieranie pieniędzy i koszty administracyjne
13. Raportowanie jest uczciwe (przykładowo nie ma wykazanego zerowego kosztu uzyskania pieniędzy).
14. Roczny budżet jest zatwierdzony przez zarząd.

    Zbieranie pieniędzy

15. Wszystkie prośby o dary są uczciwe.
16. Dostępny jest raport z
    • Misja organizacji
    • Streszczeniem osiągnięć
    • Głównych członków
    • Informacjami finansowymi
17. Na stronach internetowych są dostępne informacje z raportów rocznych.
18. Poprawnie zarządzana jest polityka prywatności.
19. W sposób przejrzysty wykazywane są dochody ze sprzedaży produktów skojarzonych z organizacją w miejscu, gdzie są one sprzedawane 20. Organizacja zobowiązuje się sprawnie odpowiadać na zapytania ze strony BBB.

Porównując te zestawienia, rzeczywiście największym problemem wydaje się fakt, że nie pozwalają one odseparować organizacji, które sprawnie wydają pieniądze na programy, które nie przynoszą zmian. Oczywiście ewaluacja działań jest dużo trudniejsza, niże analiza zeznać podatkowych, ale jest możliwa – bezpośrednio jak i pośrednio poprzez umożliwienie skocznościowego zbierania informacji.